Kultura

Dla zrozumienia kultury egipskiej konieczne jest poznanie religii. Była to religia politeistyczna, czyli dopuszczająca wiarę w wielu bogów. Egipski panteon był bardzo bogaty. Na szczycie hierarchii bogów stał Re, bóg tarczy słonecznej. Drugim bóstwem był Ozyrys, w którym widziano opiekuna natury, a jednocześnie boga świata umarłych. Ważne miejsca w panteonie zajmowali Horus (opiekun niebios i władzy faraona) oraz bogowie dwóch stolic: Ptah (Memfis) i Amon (Teb). Wśród bogiń czczono Hathor i Izydę. Łączenie bogów było często efektem przemian politycznych. Umiejscowienie stolicy całego państwa w Tebach spowodowało szybki rozwój kultu Amona i połączenie go z kultem Re (Amon-Re). Cechą charakterystyczną wizerunków bogów było przedstawianie ich w postaci zwierząt lub ludzi z głowami zwierzęcymi. Wydaje się, że jest to pozostałość dawnych kultów animistycznych Kult bogów sprawowali kapłani. Początkowo faraon był najwyższym kapłanem, ale ostatecznie funkcje sakralne i polityczne zostały rozdzielone i pojawił się oddzielny urząd arcykapłana. Świątynie, obok pałaców królewskich i grobowców, były największymi budowlami wznoszonymi w Egipcie. Egipcjanie wierzyli w życie pozagrobowe. Zakładali jednak, że jest ono nieodłącznie związane z istnieniem ciała, które jest siedzibą duszy. Dlatego, by uchronić je przed rozkładem, rozwinęła się skomplikowana praktyka mumifikowaniazwłok. By zapewnić szczątkom doczesnym spokój, wznoszono grobowce. Ich wielkość i zamożność wyposażenia świadczyła o pozycji materialnej zmarłych. Na początku III dynastii pojawiły się wielkie grobowce – piramidy. Jednak nie zabezpieczały one dostatecznie ciał zmarłych władców. Stąd też poczęto ich chować w specjalnie ukrytych grobowcach w tzw. Dolinie Królów. Jednak już w starożytności większość z nich została obrabowana. Stąd też wielką sensacją było odkrycie w 1922 r. grobowca jednego z mało znanych faraonów z czasów Nowego Państwa – Tutanhamona. Dzięki niemu mamy wyobrażenie o wielkości darów grobowych składanych wraz z faraonem do grobowca. Jednym z największych osiągnięć kultury egipskiej było pismo. Pojawiło się ono z powodów czysto praktycznych do prowadzenia zapisów gospodarczych (wykazy inwentarza, wielkości plonów, zgromadzone zapasy). Pismo to wywodzi się z rysunków przedstawiających ludzi, zwierzęta, rzeczy. Grecy nadali pismu egipskiemu nazwę hieroglifów. Do codziennego użytku pismo hieroglificzne zostało uproszczone do postaci tzw. pisma hieratycznego (kapłańskiego), a to z kolei do tzw. pisma demotycznego (popularnego). Najczęściej stosowanym materiałem piśmiennym był kamień, w którym rzeźbiono oficjalne teksty (modlitwy, rozporządzenia władców) oraz papirus, czyli specjalnie preparowane łodygi rośliny o tej samej nazwie. Pisano na nim trzcinką maczaną w tuszu. Starożytni Egipcjanie mogli poszczycić się wieloma osiągnięciami naukowymi. Na szczególną uwagę zasługują osiągnięcia w naukach ścisłych – matematyce i astronomii. Rozwiązywano zadania z geometrii (obliczanie pól powierzchni) i algebry. Obserwacje astronomiczne umożliwiły stworzenie kalendarza słonecznego i obliczenie długości roku (365 dni, 12 miesięcy po 30 dni oraz 5 dni dodawanych na końcu roku). Wielkie osiągnięcia miała egipska medycyna. Wśród lekarzy nastąpiła specjalizacja, według rodzajów leczonych chorób. Przy świątyniach istniały wielkie szkoły medyczne, w których przeprowadzano tak skomplikowane zabiegi jak trepanacja czaszki.